પદમ ડુંગરી એ ગુજરાતના આદિવાસી પટ્ટાની વચ્ચે ધીમે ધીમે પ્રસિદ્ધિ પામતું પર્યાવરણ પ્રવાસનનું પ્રખ્યાત સ્થળ છે. પ્રદેશના લીલાછમ પર્વતીય વિસ્તારમાં વસેલું આ રત્ન મહેમાનોને જવાબદાર પ્રવાસન તરફના પ્રોત્સાહન સાથે ગ્રામીણ જીવનશૈલીમાં ડૂબવાની તક આપે છે. પદમ ડુંગરી એ સ્થાનિક પરંપરાઓને પ્રોત્સાહન આપવાની સાથે સ્થાનિક અને કુદરતી પર્યાવરણના સંરક્ષણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી ઇકો-ટુરિઝમનું સાચું પ્રતિનિધિત્વ છે.
આ તમામ ચાર્મ અને આકર્ષણ વિશેનો એક ઊંડાણપૂર્વકનો લેખ છે જે પદમ ડુંગરી તમારા બધા પ્રકૃતિ, સાહસ અને આદિવાસી જીવંત ઉત્સાહીઓ માટે ધરાવે છે.
Table of Contents
ઇકો ટૂરિઝમ માટે પદમ ડુંગરી કેમ પસંદ કરો છો?
ઇકો-ટુરિઝમ એ માત્ર પ્રવાસનું વલણ નથી, તે તેની ઇકોસિસ્ટમને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના પ્રકૃતિનો આનંદ માણવાની શ્રેષ્ઠ રીતોમાંની એક છે. પદમ ડુંગરી એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે દર્શન પ્રવાસનનાં તમામ ક્ષેત્રોમાં પ્રવેશ કરે. આ વિસ્તારમાં ઇકો-ટુરિઝમ આના પર આધારિત છેઃ
- પર્યાવરણને બચાવે છેઃ પ્રકૃતિની જાળવણી, પ્રદૂષણનું સંચાલન અને વન્યજીવનના લુપ્ત થવાને રોકવા માટે જવાબદાર અને ટકાઉ પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવું.
- સાંસ્કૃતિક જાળવણીઃ સ્થાનિક સમુદાયોને મદદ કરવી, તેમની સંસ્કૃતિ અને જીવનશૈલીને બચાવવામાં મદદ કરવી અને સ્થાનિક હસ્તકલાને ટેકો આપવો.
- આર્થિક સશક્તિકરણને ટેકો આપવોઃ સ્થાનિક આદિવાસીઓને પ્રવાસન દ્વારા નાણાં કમાવવાની વધુ તકો આપવી અને આ રીતે વનનાબૂદી અથવા અન્ય બિનટકાઉ પ્રથાઓ પર આધાર રાખ્યા વિના ટકાઉ આજીવિકા પ્રાપ્ત કરવી.
- સરકારે, ઘણી એનજીઓ સાથે ભાગીદારી કરી છે અને ઇકો-ટુરિઝમ માટે એક મોડેલ બનાવ્યું છે જે મુલાકાતીઓ અને સ્થાનિક લોકો બંને માટે અનુકૂળ છે. મુલાકાતીઓને સલાહ આપવામાં આવે છે કે તેઓ પદમ ડુંગરીમાં રહેતા લોકોની જમીન, વન્યજીવન અને આદિવાસી સંસ્કૃતિનું સન્માન કરે.
પદમ ડુંગરીમાં શું ખાસ છે?
પદમ ડુંગરી માત્ર આત્મિક કુદરતી માળો વિશે નથી, હકીકતમાં તે એક પ્રાયોગિક સફર છે જે ગુજરાતના અંતરિયાળ વિસ્તારોની પ્રાચીન પ્રકૃતિમાં આદિવાસી જીવનના સારને જોડે છે. અહીં તે શું અલગ પાડે છેઃ
કુદરતી સૌંદર્ય અને જૈવ વિવિધતા
- હરિયાળી ટેકરીઓ અને નદીઓમાં ફેલાયેલ પદમ ડુંગરી પ્રકૃતિ પ્રેમીઓ માટે આનંદદાયક છે, જેઓ તેના ગાઢ જંગલોના ધોધમાં સમય પસાર કરવા આતુર છે. તે પર્યાવરણીય રીતે વૈવિધ્યસભર પ્રદેશ છે જે વનસ્પતિ અને પ્રાણીસૃષ્ટિની ભરમાર ધરાવે છે.
- ગાઢ, સદાબહાર જંગલો હરણ, ચિત્તા, જંગલી ડુક્કર અને અન્ય પક્ષીઓ જેવા પ્રાણીઓનું ઘર છે. પદમ ડુંગરી વન્યજીવ પ્રેમીઓ માટે એક શાનદાર પક્ષી નિરીક્ષણ સ્થળ છે જ્યાં ભારતીય મોર, સનબર્ડ અને ગરુડ ફરતા જોવા મળે છે.
- પ્રકૃતિમાં ચાલવા અને ટ્રેકિંગ માટે આદર્શ, આ વિસ્તારમાં ગાઢ વનસ્પતિ અને વિવિધ પ્રકારની ઇકોસિસ્ટમ્સ છે. પદમ ડુંગરીએ તેના ગાઢ જંગલો, દૂરના પર્વતીય રસ્તાઓ અને શાંત સરોવરો સાથે પર્યાવરણને અનુકૂળ સાહસની શરૂઆત કરી હતી.
જન જાતિઓ અને સાંસ્કૃતિક વારસો
- પદમ ડુંગરી ગુજરાતના એક ભાગમાં આવેલું છે જે રાજ્યના આદિવાસી પટ્ટાનું ઘર છે, જેમાં ભીલ, વાંકર અને અન્ય જેવા વિવિધ સ્વદેશી સમુદાયોનો સમાવેશ થાય છે. સદીઓથી, આ વિશાળ પ્રદેશમાં શિકાર અને માછીમારી કરતી સ્થાનિક જનજાતિઓએ પ્રાચીન રિવાજોને જીવંત રાખ્યા હતા.
- પદમ ડુંગરી માટે ઐતિહાસિક મહત્વ ઉપરાંત, તમે આ જનજાતિઓની સરળ છતાં સૌથી મૂળ પ્રથાઓનું નિરીક્ષણ કરવા માટે મુલાકાત લઈ શકો છો.
- આદિવાસી લોકો વિવિધ વસ્ત્રો, કૃષિ પદ્ધતિઓ અને હસ્તકલા તેમજ લોક કળાઓ પહેરે છે. તેઓ જે રીતે જીવે છે તે તેમના ઘરોમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે, જેમાંથી મોટાભાગના કાદવ અને વાંસથી બનાવવામાં આવે છે.
- આ પ્રદેશનું અર્થતંત્ર પરંપરાગત કૃષિ અને હસ્તકલા પર આધારિત છે.
- પર્યાવરણ-પ્રવાસી તરીકે, તમને ત્યાં રહેતા સ્થાનિક લોકોને મળવાની તક મળે છે જેથી તમે તેમની જીવનશૈલીને સમજી શકો અને આદિવાસી નૃત્યો, સંગીત અને પરંપરાગત રીતે તૈયાર કરવામાં આવતા ભોજન જેવી સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિઓમાં પણ ભાગ લઈ શકો.
- વધુમાં, તમે સ્થાનિક કારીગરો પાસેથી સીધા જ હાથ બનાવટની હસ્તકલા અને કાપડ અથવા માટીના વાસણો ખરીદી શકો છો, જે સ્થાનિક અર્થતંત્રને ટેકો આપવામાં મદદ કરે છે.
સાહસિક પ્રવૃત્તિઓ
પદમ ડુંગરી ચોક્કસ સાહસિકો માટે જાણીતું છે અને તેથી એરોબેટિક્સ પદમ ડુંગરીની મુલાકાત લે છે અને સ્થળની ખરબચડી સુંદરતાનો નજીકથી ખૂબ જ સરળતાથી અનુભવ કરે છે. દરેક માટે વસ્તુઓ છે પછી ભલે તમે શિખાઉ છો અથવા ખૂબ અનુભવી સાહસિક છોઃ
- ટ્રેકિંગ અને હાઇકિંગઃ ટેકરીઓ વચ્ચે આવેલા ઘણા ધોધ અને હરિયાળીવાળા પદમ ડુંગરીમાં ટ્રેકિંગ માટે ઘણી તક છે. અનુભવી પ્રવાસીઓ માટે સારી રીતે ચિહ્નિત રસ્તાઓ અને વધુ પડકારજનક માર્ગો છે.
- ધોધ અને નદીની ચાલઃ ચોમાસાના મહિનાઓમાં આ પ્રદેશના ધોધ જીવંત બની જાય છે. સૌથી વધુ લોકપ્રિય પૈકીનો એક છે રાનેહ ધોધ જે ઊંચાઈથી વહે છે અને ફોટો લેવા અને આરામ કરવા માટે ઉત્તમ સ્થાન પ્રદાન કરે છે. પદમ ડુંગરીમાંથી વહેતી નદીની જેમ, ઘણી નદીઓ પણ ટૂંકી નદીની ચાલ આપે છે.
- કેમ્પિંગ-કેમ્પિંગ એ એક શ્રેષ્ઠ માધ્યમ છે જેમાં તમે પદમ ડુંગરીની સુંદરતાનું અન્વેષણ કરી શકો છો. પુષ્કળ ઇકો-ટુરિઝમ પ્રોજેક્ટ્સ જંગલો અથવા નદીના કાંઠાની નજીક સ્થિત કેમ્પસાઇટ્સ પ્રદાન કરે છે, અને તમારે પ્રકૃતિમાં ડૂબતી વખતે તારાઓની નીચે સૂવું જોઈએ. ઘણા લોકો માટે કેમ્પિંગ એ આધુનિક વિક્ષેપોમાંથી છૂટકારો મેળવવાનો અને તેમની આસપાસની પ્રકૃતિ સાથે ફરીથી જોડાવાનો એક માર્ગ છે.
- વન્યજીવન સફારી વન્યજીવન સફારી અને પક્ષી નિરીક્ષણઃ આ વિસ્તારની સમૃદ્ધ જૈવવિવિધતા તેને વન્યજીવન સફારી શ્રેણી અને ઉત્સાહી પક્ષી નિરીક્ષણ માટે શ્રેષ્ઠ સ્થાનોમાંથી એક બનાવે છે. પ્રાણીઓને તેમના કુદરતી નિવાસસ્થાનમાં જોવા માટે સ્થાનિક માર્ગદર્શકની સાથે જાતે ચાલવું એ પદમ ડુંગરીમાં મુસાફરીની ઘણી મહત્વપૂર્ણ વિશેષતાઓમાંની એક છે.
આ પણ જુઓઃ વીરપુર જલારામ મંદિર
પર્યાવરણને અનુકૂળ રહેઠાણ
પદમ ડુંગરી ખાતે ઇકો-ટુરિઝમ પહેલ દ્વારા ટકાઉ રહેઠાણ પર ભાર મૂકવામાં આવે છે. તેમાંના મોટા ભાગના સ્થાનિક લોજ હોમસ્ટે અને રિસોર્ટ ટકાઉ મેટ્રિક્સ સાથે બાંધવામાં આવ્યા છે. મોટેભાગે, આ રહેઠાણો વાંસ, કાદવ અને છાજલી જેવી સ્થાનિક સ્ત્રોતવાળી કુદરતી સામગ્રીનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવે છે અને તેમાં સૌર ઊર્જા અથવા ખાતરના શૌચાલયો જેવી હરિત ઊર્જા સુવિધાઓ હોય છે. રહેવાની આ ટકાઉ રીત વિસ્તારના કુદરતી આકર્ષણને જાળવી રાખે છે તેમજ મુલાકાતીઓને અધિકૃત અને આરામદાયક અનુભવ પ્રદાન કરે છે.
આદિવાસીઓ અને પ્રાદેશિક ખોરાકની વાનગીઓ
કોઈપણ ઇકો-ટુરિઝમ અનુભવનો એક મુખ્ય ભાગ આ વિસ્તારમાં આદિવાસી સંસ્કૃતિ સાથે સંબંધિત કેટલાક સ્થાનિક ભોજનનો નમૂનો લેવાનો છે. જ્યારે આદિવાસી ભોજન એશિયા અને યુરોપની વાનગીઓની તુલનામાં સરળ હોય છે, ત્યારે તે ઘણીવાર આજે આપણે જે ખાઈએ છીએ તેના કરતા વધુ સ્વાદની જટિલતા ધરાવે છે.
સ્થાનિક અનાજ, શાકભાજી અને માંસમાંથી તૈયાર કરવામાં આવતી વાનગીઓ ઘણીવાર ખુલ્લી જ્વાળાઓ પર પરંપરાગત રસોઈ પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવે છે. નમૂના વાનગીઓમાં બાજરા રોટલા (બાજરીની ફ્લેટબ્રેડ) મુથિયા (ઉકાળેલા ચોખાના લોટના ડમ્પલિંગ) થી લઈને પાત્રા (મસાલેદાર રોલ્ડ પાંદડા) અને સ્થાનિક જડીબુટ્ટીઓ અને મસાલાઓથી ભરેલા પરંપરાગત માંસના સ્ટયૂનો સમાવેશ થાય છે. એક પછી એક, મુલાકાતીઓના વિવિધ જૂથોને ભોજનની તૈયારીમાં મદદ કરવાની અને આદિવાસી રસોઈ પદ્ધતિઓનો પ્રત્યક્ષ અનુભવ મેળવવાની તક મળે છે.
પદમ ડુંગરીના નજીકના આકર્ષણો
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQs)
1. ઇકો-ટુરિઝમની વ્યાખ્યા આપો અને પદમ ડુંગરીમાં તેનો ઉપયોગ કેવી રીતે થાય છે?
પદમ ડુંગરી ઇકો-ટુરિઝમ સ્થાનિક લોકો માટે ટકાઉપણું, કુદરતી સંસાધનોના સંરક્ષણ અને આજીવિકા સર્જન પર ભાર મૂકે છે. ઓછો કચરો પેદા કરવા, નવીનીકરણીય ઉર્જાનો ઉપયોગ કરવા અને સ્થાનિક સંસાધનોથી બનેલી ઇમારતોમાં રહેવા જેવી વિવિધ પર્યાવરણને અનુકૂળ પ્રથાઓ સાથે, તે તેના મુલાકાતીઓને પ્રકૃતિને થતા નુકસાનને ઘટાડવા માટે પ્રેરણા આપે છે. સ્થાનિક આદિવાસીઓના જીવનને દર્શાવવા માટે સાંસ્કૃતિક જાળવણી માટે પણ આ એક સારો માર્ગ છે.
2. પદમ ડુંગરીમાં શ્રેષ્ઠ આઉટડોર પ્રવૃત્તિઓ કઈ છે?
આઉટડોર પ્રવૃત્તિઓ ટ્રેકિંગ, નેચર વોક, બર્ડ વોચિંગ, કેમ્પિંગ અને ધોધ અથવા નદી સંશોધન. અને જો તમે કેટલાક વન્યજીવન સફારી અને રિવર વોક પર જવાનો વધુ નજીકનો અનુભવ ઇચ્છતા હોવ તો.
3. શું પદમ ડુંગરી પ્રવાસીઓ માટે સલામત છે?
વિશ્વના અન્ય સ્થળોની જેમ જ્યારે ઇકો-ટુરિઝમની વાત આવે છે, ત્યારે સાવચેતી રાખવી જોઈએ-ખાસ કરીને દૂરના વિસ્તારોમાં હાઇકિંગ અથવા કેમ્પિંગ કરતી વખતે. માર્ગદર્શિકા સાથે મુસાફરી કરવાની ખાતરી કરો અને સ્થાનિક સલામતી નિયમોનું પાલન કરો.
4. પદમ ડુંગરીની મુલાકાત લેવાનો સમય ક્યારે છે?
પદમ ડુંગરીની મુલાકાત ઓક્ટોબરથી માર્ચ સુધી શ્રેષ્ઠ હોય છે કારણ કે હવામાન સુખદ અને બહારની પ્રવૃત્તિઓ માટે યોગ્ય રહે છે. ચોમાસાની ઋતુ (જૂનથી સપ્ટેમ્બર) પણ કેટલાક પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે કારણ કે આ સ્થળ લીલાછમ છે અને ત્યાં ઘણા ધોધ છે, જો કે કેટલાક ટ્રેક માર્ગો લપસણો બની જાય છે.
