ઉત્તરાખંડમાં સ્થિત Haridwar માં હર કી પૌરી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ અને પ્રખ્યાત ઘાટ છે. તે તેના આધ્યાત્મિક વાતાવરણ અને સુસંગતતા માટે પ્રખ્યાત છે જે દર વર્ષે લાખો મુલાકાતીઓ અને યાત્રાળુઓને આકર્ષે છે. પવિત્ર ગંગા નદીને જોતા, આ ઘાટ એવા ઘણા લોકોને લાવે છે જેઓ આધ્યાત્મિક પાણીમાં ડૂબકી મારવા, પૂજા કરવા અને/અથવા ભગવાનના આશીર્વાદ લેવા આવે છે. આ ઘાટ પર સાંજે ગંગા આરતી એક દ્રશ્ય અને આધ્યાત્મિક પ્રદર્શન છે જે બેલના પાનની સુગંધ લઈને તમારી પાસે તરતું આવે છે.
સામગ્રીનું કોષ્ટક:
હર કી પૌરી Haridwar ની પ્રાચીન પવિત્રતાઃ ઇતિહાસ અને મૂળ
હર કી પૌરી, જેનો અર્થ થાય છે “ભગવાન શિવના પદચિહ્નો”, તે હિંદુ પૌરાણિક કથાઓમાં અંકિત છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે જ્યાં ભગવાન વિષ્ણુએ તેમના પદચિહ્નો લીધા હતા, તેથી તે યાત્રાળુઓ માટેનું સ્થળ છે.
એક દંતકથા અનુસાર, રાજા વિક્રમાદિત્યએ પોતાના ભાઈ ભુરી સિંહ માટે Haridwar ના ઘાટોનું નિર્માણ કર્યું હતું. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શિવએ પણ આ સ્થળની મુલાકાત લીધી હતી અને તેમના પગની છાપ ઘાટ પર છોડી ગઈ હોવાનું કહેવાય છે. આ સ્થળો ખૂબ જ પવિત્ર છે અને લાખો લોકો ત્યાં ગંગામાં પવિત્ર સ્નાન કરવા આવે છે.
હર કી પૌરી Haridwar નું મહત્વ
- ધાર્મિક મહત્વઃ તે પવિત્ર ડૂબકીનું સ્થળ છે, અને તે વાસ્તવમાં ચાર ધામ યાત્રા સર્કિટનું કેન્દ્ર છે (Kedarnath, Badrinath, Yamunotri, and Gangotri). તે મોટાભાગે ગંગા આરતી માટે પૂજાય છે, જે દરરોજ સાંજે ઘાટ પર કરવામાં આવે છે અને જે હજારો ભક્તો તેમજ પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. આ સ્થળની પવિત્રતા એ ધારણા પરથી ઉદ્ભવે છે કે આ ચોક્કસ બિંદુએ પવિત્ર ગંગામાં ડૂબવાથી વ્યક્તિ પાપો વહાવી શકે છે અને મોક્ષ સુધી પહોંચી શકે છે .
- પ્રાર્થના અને વિધિઓઃ હરિદ્વાર ઘાટની ગંગા આરતી એક ભવ્ય અને દિવ્ય દ્રશ્ય છે. દરરોજ રાત્રે મંત્રોના પાઠ, દીવા પ્રગટાવવા અને ગંગા સુધી ફૂલો અર્પણ કરીને અને પ્રાર્થના કરીને વાતાવરણ પ્રફુલ્લિત થાય છે. આમ આ અર્પણ ભક્તોની ધર્મનિષ્ઠા તેમજ નદીની પવિત્રતાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
- પવિત્ર ડૂબકીઃ Haridwar ના ઘાટ પર પાણીમાં પ્રવેશ કરવો અને પવિત્ર ગંગા દ્વારા શુદ્ધ થવું, અને આ રીતે આત્માને શુદ્ધ કરવું અને અગાઉના પાપોને ધોવા. એવું કહેવામાં આવે છે કે અહીં ડૂબકી મારનાર ઘણા લોકોને શાંતિ, આશીર્વાદ અને આધ્યાત્મિક મુક્તિ આપવામાં આવે છે.
હર કી પૌરી Haridwar સાંસ્કૃતિક મહત્વ
ધાર્મિક સ્થળની સાથે, હરિદ્વાર ઘાટ ઘણી ઉજવણીઓ માટે સાંસ્કૃતિક પૃષ્ઠભૂમિ તરીકે પણ કામ કરે છે. અલ્હાબાદમાં કુંભ મેળો, મકરસંક્રાંતિ, મહાશિવરાત્રી વગેરે જેવા ઘણા તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે, જેમાં દર વર્ષે હજારો અને લાખો લોકો હાજરી આપે છે. દર 12 વર્ષે યોજાતો આ મેળો વિશ્વભરમાં સૌથી મોટા આધ્યાત્મિક મેળાવડાઓમાંનો એક છે.
હર કી પૌરી Haridwar ની સ્થાપત્ય રચના અને માળખું
- ચરણ પાદુકાઃ હર કી પૌરી ગંગામાં જતા તેના સીધા પગથિયાં દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે. આ પગથિયાં તીર્થયાત્રાના પ્રિય છે, જ્યાં ભક્તો ડૂબકી મારવા અને પ્રાર્થના કરવા માટે ભેગા થાય છે. તમે ઘાટની તમામ મુખ્ય વિશેષતાઓ અહીંથી શોધી શકો છોઃ
- ભગવાન વિષ્ણુની છાપઃ ભગવાન વિષ્ણુએ અહીં તેના પગ પર મહોર મારી છે, તેથી તે એક પવિત્ર સ્થળ છે. છાપ ધરાવતું નાનું મંદિર ઘાટની નજીક આવેલું છે.
- આ મંદિરને હર કી પૌરી પણ કહેવામાં આવે છે, જે ઘાટ પર સ્થિત ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરતું એક નાનું મંદિર છે. જ્યાં ભક્તો પ્રાર્થના કરી શકે છે તે સ્થળનો ઉલ્લેખ હોવાનું કહેવાય છે.
- ભગવાન શિવનું લઘુચિત્ર મંદિરઅહીં ભગવાન શિવને સમર્પિત એક નાનું મંદિર પણ છે, જે મંદિરના મુખ્ય પૂજનીય દેવતાઓમાંના એક છે.
- ગંગા આરતી મંચ-આ ઊંચું મંચ છે જ્યાં સાંજે ગંગા આરતી કરવામાં આવે છે. મીણબત્તીઓ અને ધૂપ આરતી માટે અલૌકિક ચમક પ્રદાન કરે છે; તમે અહીં આ જ અપેક્ષા રાખી શકો છો.
- ચાંદની ઘાટઃ હર કી પૌરીની તળેટીમાં સ્થિત, આ ઘાટ ઓછો ગીચ અને વધુ શાંત છે.
હર કી પૌરી Haridwar ની મુલાકાતઃ
હર કી પૌરી Haridwar કેવી રીતે પહોંચવું
હર કી પૌરી Haridwar શહેરમાં આવેલું છે, જે માર્ગ, રેલ અને હવાઈ માર્ગે સારી રીતે જોડાયેલું છે. તેનું સૌથી નજીકનું હવાઈમથક 35 કિમી દૂર દેહરાદૂન (જોલી ગ્રાન્ટ હવાઈમથક) માં છે. આ શહેર દિલ્હી, ઋષિકેશ અને ઉત્તરાખંડના અન્ય ભાગો જેવા મુખ્ય શહેરોથી વિવિધ ટ્રેન અને બસ સેવાઓ દ્વારા સારી રીતે જોડાયેલું છે.
હર કી પૌરી Haridwar મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય
આદર્શ મોસમ કારણ કે હર કી પૌડીને વર્ષના છથી સાત મહિનાની વચ્ચે જોવામાં આવે છે, જેમાંથી ઓક્ટોબરથી માર્ચ એ હર કી પૌરીની મુલાકાત લેવા માટે મુખ્ય શ્રેષ્ઠ મહિના છે. એપ્રિલથી જૂન ઉનાળો હોય છે અને તે ખૂબ જ ગરમ હોઈ શકે છે, પરંતુ તીર્થયાત્રાનો પણ સારો સમય હોય છે. તે પૂરની સંભાવના ધરાવતું હોવાથી, ચોમાસાની મોસમ (જુલાઈથી સપ્ટેમ્બર) આદર્શ નથી કારણ કે તે મુસાફરીમાં વિક્ષેપ તરફ દોરી શકે છે.
હર કી પૌરી Haridwar માં કરવા જેવી વસ્તુઓ
- સાંજની ગંગા આરતીનો અનુભવ કરોઃ સૂર્યાસ્ત સમયે યોજાતી ગંગા આરતી જોવાની શ્રેષ્ઠ વસ્તુઓમાંથી એક છે. જ્યારે તમે હર કી પૌરીમાં હોવ ત્યારે આ ધાર્મિક વિધિમાં ભાગ લેવો જરૂરી છે.
- ગંગામાં સ્નાનઃ પવિત્ર નદીમાં સ્નાન કરીને આધ્યાત્મિક શુદ્ધિનો અનુભવ કરો. આ એક કારણ છે કે તમને અહીં ઘણા તીર્થયાત્રીઓ અને પ્રવાસીઓ મળે છે.
- ખરીદી અને સ્મૃતિચિહ્નોઃ હર કી પૌરી Haridwar ની આસપાસના બજારોમાં આધ્યાત્મિક સ્મૃતિચિહ્નો, ધાર્મિક પુસ્તકો અને નાની વસ્તુઓ અને અન્ય પરંપરાગત વસ્તુઓ ભેટ તરીકે સારી રીતે પેક કરવામાં આવે છે.
Haridwar નજીકના જોવાલાયક સ્થળો
1.મનસા દેવી મંદિર
મનસા દેવી મંદિર બિલવા પર્વતની ટોચ પર આવેલું છે અને તે દેવી માનસાને સમર્પિત છે. આ હરિદ્વારના પંચ તીર્થના પાંચ તીર્થસ્થાનોમાંથી એક છે, અને આ સ્થાન પર કેબલ કારની સવારી દ્વારા પહોંચી શકાય છે.
2. ચંડી દેવી મંદિર
દેવી ચંડીને સમર્પિત નીલ પર્વત ચંડી દેવી મંદિરની ટોચ પર ઝાકળમાં ઘેરાયેલું છે, અહીં પગપાળા અથવા કેબલ કાર દ્વારા પણ પહોંચી શકાય છે. આ મંદિર શહેર માટે એક દૃષ્ટિકોણ જાળવે છે
3. માયા દેવી મંદિર
આ દેવી માયાને સમર્પિત એક પ્રાચીન મંદિર છે, જે Haridwar શહેરની દેવી છે. ધર્મશાળા એ હિંદુ ધર્મના સિદ્ધ પીઠોમાંનું એક છે, જે હર કી પૌરી નજીક આવેલું છે.
નકશોઃ
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નોઃ
હર કી પૌરી Haridwar નું શું મહત્વ છે?
હર કી પૌરીને પવિત્ર સ્થળ કહેવામાં આવે છે જ્યાં ના પદચિહ્નો છે. તે ચારધામ યાત્રાનો પણ એક વિસ્તાર છે અને એક એવું સ્થળ છે જ્યાં લાખો લોકો તેમના આત્માની શુદ્ધિ માટે ગંગામાં ડૂબકી લગાવે છે.
હર કી પૌરી Haridwar કેવી રીતે પહોંચવું?
હર કી પૌરી (હરકી પૌરી) હરિદ્વારમાં આવેલું છે અને અહીં માર્ગ, ટ્રેન અને હવાઈ માર્ગે પહોંચી શકાય છે. હરિદ્વાર રેલવે દ્વારા અને દહેરાદૂનના નજીકના હવાઇમથક દ્વારા ભારતના મુખ્ય શહેરો સાથે સારો સંપર્ક ધરાવે છે.
શું હર કી પૌરી Haridwar ખાતે ગંગાના પાણીમાં પ્રવેશવાની મંજૂરી છે?
હા, તીર્થયાત્રીઓ આત્માને શુદ્ધ કરવા અને પાપોને ધોવા માટે ગંગામાં પવિત્ર સ્નાન માટે અહીં આવે છે.
