સ્વચ્છ ભારત અભિયાન એ એક સ્વચ્છતા અભિયાન છે જેનો ઉદ્દેશ સમગ્ર ભારતમાં 4,041 વૈધાનિક શહેરો અને નગરોને આવરી લેવાનો છે જેથી શેરીઓ, રસ્તાઓ અને અન્ય માળખાગત સુવિધાઓને સાફ કરી શકાય. આ અભિયાનની સત્તાવાર શરૂઆત પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા 2જી ઓક્ટોબર, 2014ના રોજ નવી દિલ્હીના રાજઘાટ ખાતે મહાત્મા ગાંધીની 145મી જન્મજયંતિ નિમિત્તે કરવામાં આવી હતી.
તે ભારત સરકાર દ્વારા તમામ પછાત વૈધાનિક શહેરોને સ્વચ્છ બનાવવા માટે ચલાવવામાં આવતું રાષ્ટ્રીય સ્તરનું અભિયાન છે. આ અભિયાનમાં શૌચાલયોનું નિર્માણ, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સ્વચ્છતા કાર્યક્રમોને પ્રોત્સાહન, શેરીઓ, રસ્તાઓની સફાઈ અને તેને આગળ વધારવા માટે દેશના માળખાગત માળખામાં ફેરફાર સામેલ છે. આ અભિયાનની શરૂઆત સૌપ્રથમ નરેન્દ્ર મોદીએ પોતે અભિયાન શરૂ કરવાના માર્ગ પર રસ્તાની સફાઈ કરીને કરી હતી.
Table of Contents
પત્ર 1: સ્વચ્છ ભારત અભિયાન વિશે એક મિત્રને પત્ર
10, મોટો બજાર રોડ,
જુલાઈ 7, 2024
સંપાદક,
વિદ્યાનગર આણંદ
વિષય: સ્વચ્છ ભારત અભિયાન માટે મારી પ્રેરણા
મારા પ્રિય મિત્રો,
હું આશા રાખું છું કે આ પત્ર તમને સ્વસ્થ અને હૃદયસ્પર્શી લાગશે. મને તમારી સાથે શેર કરવા માટે કંઈક વિચાર આવ્યો છે જે આ દિવસોમાં મારી પ્રેરણાનો સ્રોત રહ્યો છે-સ્વચ્છ ભારત અભિયાન (Clean India Mission).
પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા શરૂ કરાયેલ આ અભિયાન સ્વચ્છ ભારત માટેની પહેલ છે. આ અભિયાન સત્તાવાર રીતે મહાત્મા ગાંધીની 145મી જન્મજયંતિ પર શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ અભિયાન સમગ્ર ભારતમાં સ્વચ્છતાના ઉદ્દેશ અને ધ્યેયને પૂર્ણ કરવા માટે શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. સ્વચ્છ ભારત અભિયાન એ રાષ્ટ્રીય સ્તરનું અભિયાન છે જે સરકાર દ્વારા તમામ પછાત વૈધાનિક શહેરોને સ્વચ્છ બનાવવા માટે ચલાવવામાં આવે છે. આ અભિયાનમાં શૌચાલયોનું નિર્માણ, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સ્વચ્છતા કાર્યક્રમોને પ્રોત્સાહન, શેરીઓ, રસ્તાઓની સફાઈ અને દેશને આગળ વધારવા માટે દેશના માળખામાં પરિવર્તન સામેલ છે.
આપણા રાષ્ટ્રપિતા શ્રી મહાત્મા ગાંધીએ હંમેશા સ્વચ્છતા પર ભાર મૂક્યો છે કારણ કે તેમના માટે સ્વચ્છતા એ ઈશ્વરભક્તિથી આગળ છે. ભારતના નાગરિક તરીકે 2019 સુધીમાં સ્વચ્છ ભારતનું સપનું પૂરું કરવું એ આપણી નૈતિક ફરજ છે. આપણે કહી શકીએ કે સ્વચ્છ ભારત અભિયાનને માત્ર ભારત સરકારની ફરજ તરીકે જોવું જોઈએ નહીં, આ અભિયાનમાં સફળતાપૂર્વક યોગદાન આપવું એ દરેક ભારતીય નાગરિકની સામૂહિક જવાબદારી છે.
મેં તાજેતરમાં જ મારા વિસ્તારની નજીક સ્વચ્છતા અભિયાનમાં ભાગ લીધો હતો અને મને એટલો ગર્વ થયો કે આખરે હું ઓછામાં ઓછા થોડા કલાકો માટે યોગદાન આપી શક્યો (જોકે તે માત્ર એક ટીપું હોવા છતાં કોઈ ફરક પડતો નથી) હવે સમય આવી ગયો છે કે તમે તમારી આસપાસના વાતાવરણ પ્રત્યેની તમારી જવાબદારીઓને પણ સમજો.
ટૂંક સમયમાં તમારી પાસેથી સાંભળવાની આશા છે.
તમારો મિત્ર,
ઉર્વી
પત્ર 2: સ્વચ્છ ભારત અભિયાનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સંપાદકને
વિષય: સ્વચ્છ ભારત અભિયાનને પ્રોત્સાહન આપવું
સર/મેડમ,
હું તમને સ્વચ્છતાના સૌથી મહત્વપૂર્ણ વિષય પર તમારું ધ્યાન દોરવા માટે લખી રહ્યો છું. સ્વચ્છ ભારત અભિયાન કાર્યક્રમ માત્ર એક કાર્યક્રમ નથી પરંતુ એક અભિયાન છે જે ભારતને સારી રીતે સ્વચ્છ કરવા માટે શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. આગામી પાંચ વર્ષમાં એટલે કે 2014થી 2019 સુધી ભારતને તમામ કચરોથી મુક્ત કરવાનું આપણું સપનું છે. સ્વચ્છતા અને સ્વચ્છતાના સંબંધમાં આપણી વધુ જવાબદારીઓ છે.
જો કે, એવું નથી કે આ અભિયાન રાજકીય નેતાઓ દ્વારા બળજબરીથી લાદવામાં આવ્યું હતું; મહાત્મા ગાંધી દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલા સ્વચ્છ ભારત અભિયાન દ્વારા 1947 માં આપણી આઝાદી પછી તેના ઊંડા મૂળિયા છે. આજકાલ, તેમને સ્વચ્છ ભારતના માણસ અથવા ‘રાષ્ટ્રપિતા’ તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યા છે. આ અભિયાનની શરૂઆત સૌપ્રથમ નરેન્દ્ર મોદીએ 14 ડિસેમ્બર 2014 એટલે કે ગયા વર્ષે ભારતના પ્રધાનમંત્રી તરીકે સત્તાવાર રીતે જાહેર કર્યા પછી ગંદા સ્થળની સફાઈ કરીને કરી હતી.
હું તમને વિનંતી કરું છું કે જ્યાં પણ શક્ય હોય ત્યાં આ મિશન પ્રકાશિત કરો અને આ સ્વપ્નને સાકાર કરવામાં શક્ય તેટલા વધુ લોકોને સક્રિય રીતે સામેલ કરવા માટે સાથી ભારતીયો સુધી પહોંચીને મને મદદ કરો. સ્વચ્છ ભારત એ દરેકનો જન્મસિદ્ધ અધિકાર છે અને આપણે સાથે મળીને તેને હાંસલ કરી શકીએ છીએ અને ચોક્કસપણે કરીશું.
તમારી નિષ્ઠાપૂર્વક,
ઉર્વી
પત્ર 3: સ્વચ્છ ભારતના અમલીકરણ અંગે મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનને
આદરણીય સર/મેડમ,
હું તમને આ પત્ર અમારા વિસ્તારમાં સ્વચ્છ ભારત અભિયાનના સંદર્ભમાં અમારા મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના પ્રયાસોને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે તમારા સમર્થનની વિનંતી કરવા માટે લખી રહ્યો છું. જો કે આ અભિયાનથી ઘણી વસ્તુઓ બદલાઈ ગઈ છે, પરંતુ એવા કેટલાક મુદ્દાઓ છે જેના પર તાત્કાલિક ધ્યાન આપવાની જરૂર છે જેમ કે કચરાનો નિકાલ, જાહેર શૌચાલયોની જાળવણી અને બજારોની સ્વચ્છતા.
હું તમને વિનંતી કરીશ કે નિયમિત સ્વચ્છતા અભિયાનની વ્યવસ્થા કરો અને શહેરના દરેક ખૂણામાં કચરાપેટીઓ સ્થાપિત કરો. વિવિધ કાર્યક્રમો દ્વારા સ્વચ્છતા અને કચરાના વિભાજન વિશે જાગૃતિ ફેલાવવી જોઈએ. એક જવાબદાર નાગરિક તરીકે અમે અમારા પ્રયાસો કરવા તૈયાર છીએ.
આશા છે કે તમે શક્ય તેટલી વહેલી તકે મારી વિનંતી પર વિચાર કરશો અને આપણા શહેરને સ્વચ્છ અને હરિયાળું બનાવવા માટે વહેલી તકે જરૂરી પગલાં લેશો.
આભાર!
તમારી નિષ્ઠાપૂર્વક,
ઉર્વી
સ્વચ્છ ભારત અભિયાન પર વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
સ્વચ્છ ભારત અભિયાનનો હેતુ શું છે?
ભારતને શ્રેષ્ઠ દેશ બનાવવા માટે દેશના તમામ ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં તેનો અમલ કરવાનો છે.
સ્વચ્છ ભારત અભિયાનમાં નાગરિકો કેવી રીતે ભાગ લઈ શકે?
નાગરિકો સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન ખાસ કરીને મહાત્મા ગાંધીની જન્મજયંતિ પર તેમના પોતાના વિસ્તાર, શેરીઓ, રસ્તાઓ, ઉદ્યાનો અને સમુદાયના અન્ય સ્થળોની સફાઈ કરીને સ્વચ્છ પર્યાવરણ અભિયાનમાં સક્રિય સહભાગી બને છે. તેઓ એક થાય છે.
