સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના એ ભારત સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી એક બચત યોજના છે. જે બાળકીઓના કલ્યાણ અને શિક્ષણ માટે બનાવવામાં આવી છે. આ યોજના હેઠળ 1 થી 10 લાખ સુધીની નાણાકીય સહાય મળે છે.
કુટુંબમાં દીકરીનો જન્મ તથા જ માતા-પિતા ને ઘણી ચિંતા થતી હોય છે. તેના અભ્યાસ તથા લગ્ન અંગેની તૈયારીઓમાં તેઓ લાગી જાય છે. આવા ગરીબ પરિવારોને સહાય કરવા માટે આ યોજના બનાવવામાં આવી છે.
આ યોજના થકી બાળકીઓનું બેંકમાં સુકન્યા સમૃદ્ધિ ખાતું ખોલવામાં આવે છે. જેના અંતર્ગત દર મહિને અમુક રકમ બેંકમાં જમા કરાવવી પડે છે.
વિશેષ : બેંકમાં જમા થયેલી રકમના આધારે તમને વ્યાજની રકમ મળી શકે છે. દીકરી 21 વર્ષની પરિપક્વ થાય ત્યાં સુધી આ રકમમાં ઘણો સારો વધારો થાય છે.
સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજનાની જાણકારી
બાળકીઓના ભવિષ્યને ધ્યાનમાં રાખતી આ યોજના 22 જાન્યુઆરી, 2015ના રોજ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા શરૂ કરવામાં આવી હતી. ત્યારથી લઈને અત્યાર સુધી અનેક લોકો આ યોજનાનો લાભ પ્રાપ્ત કરી ચુક્યા છે.
આ યોજના હેઠળ બાળકીઓ માટે બચત ખાતું ખોલાવવામાં આવે છે. જેમાં દર વર્ષે ઓછામાં ઓછા રૂપિયા 250 થી વધુમાં વધુ 1.5 લાખ સુધી જમા કરાવી શકાય છે.
કોઈ પરિવારમાં એક કરતા વધુ દીકરીઓ હોય તો પણ તેઓ આ યોજનાનો લાભ મેળવી શકે છે. સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના અંતર્ગત 7.6% ના દરે વ્યાજ મળે છે.
નોંધ : યોજનાનો લાભ મેળવવા માટે કોઈ પણ નજીકની બેન્ક અથવા સરકારી શાખાનો સંપર્ક સાધી શકો છો. આ યોજનાનો એક લાભ એ પણ છે કે અહીં ટેક્સ પર અમુક છૂટ મળે છે.
સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજનાની ઉપયોગી માહિતી
સરકાર દ્વારા પ્રજાના વિકાસ માટે સમયાંતરે અનેક યોજનાઓનું નિર્માણ કરવામાં આવે છે. તેમાંથી જ એક છે સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના. જેના થકી ગરીબ તથા નીચલા વર્ગની બાળકીઓને નાણાકીય સહાય આપવામાં આવે છે.
વિગત | માહિતી |
---|---|
યોજનાનું નામ | સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના |
શરૂઆત તારીખ | 22 જાન્યુઆરી, 2015 |
લક્ષ્યાંકિત વર્ગ | 10 વર્ષથી નાની ઉંમરની બાળકીઓ |
ખાતું ખોલવાની ઉંમર | જન્મથી 10 વર્ષ સુધી |
ન્યૂનતમ વાર્ષિક જમા | 250 રૂપિયા |
મહત્તમ વાર્ષિક જમા | 1,50,000 રૂપિયા |
વ્યાજ દર | સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત (લગભગ 8%) |
ખાતાની મુદત | 21 વર્ષ સુધી |
આંશિક ઉપાડ | 18 વર્ષ પછી, ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે |
કર લાભ | વ્યાજ અને પાકતી રકમ પર કરમુક્તિ |
મુખ્ય ઉપયોગ | ઉચ્ચ શિક્ષણ અને લગ્ન ખર્ચ |
સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના માટેના દસ્તાવેજો
સરકાર તરફથી દીકરીઓ માટે બનાવવામાં આવેલી આ લાભકારી યોજના માટે અમુક દસ્તાવેજોની જરૂર પડે છે. જેના આધાર પર સરળતાથી સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના માટે અરજી કરી શકાય છે. સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના માટે જરૂરી દસ્તાવેજોની યાદી આ પ્રમાણે છે.
(1) બાળકીનું જન્મ પ્રમાણપત્ર
- આ અનિવાર્ય દસ્તાવેજ છે જે બાળકીની ઉંમર સાબિત કરે છે.
- જન્મનું પ્રમાણપત્ર કોઈ જાણીતી શાખાનું હોવું જોઈએ.
(2) બાળકીનો આધાર કાર્ડ
- જો ઉપલબ્ધ હોય તો, આધાર કાર્ડ આપવું જરૂરી છે.
- બાળકીની ઉંમર નાની હોય તો આધાર કાર્ડની જરૂર નથી.
(3) માતા-પિતા/વાલીનો આધાર કાર્ડ
- ખાતું ખોલનાર વ્યક્તિનો આધાર કાર્ડ જરૂરી છે.
- જેને તેમની ઓળખના પુરાવા રૂપે લેવાય છે.
(4) માતા-પિતા/વાલીનું પાન કાર્ડ
- અરજદારની ઓળખ માટે પાન કાર્ડ આવશ્યક છે.
- પાનકાર્ડ બાળકીના માતા કે પિતાનું હોવું જોઈએ.
(5) રહેઠાણનો પુરાવો
- આધાર કાર્ડ, પાસપોર્ટ, વીજળી બિલ, ટેલિફોન બિલ વગેરે માન્ય છે.
- આ સિવાય તમે ઘરવેરા અંગેની નકલ પણ આપી શકો છો.
(6) તાજેતરનો ફોટો
- બાળકી અને ખાતું ખોલનાર વ્યક્તિના પાસપોર્ટ સાઇઝના ફોટા.
- યાદ રાખો ફોટો તાજેતરનો જ હોવો જોઈએ જૂનો માન્ય નથી.
(7) બાળકીનું શાળા ઓળખપત્ર
- જો બાળકી શાળામાં જતી હોય તો, શાળાનું ID કાર્ડ સહાયક થઈ શકે છે.
- શાળામાં ના જતી હોય તો આ દસ્તાવેજની જરૂર પડતી નથી.
(8) ખાતા ખોલવાનું ફોર્મ
- બેંક અથવા પોસ્ટ ઓફિસ દ્વારા પૂરું પાડવામાં આવેલું ફોર્મ ભરવું પડશે.
- આ સિવાય ઓનલાઇન આ ફોર્મની પ્રિન્ટ પણ કાઢી શકાય છે.
(9) નોમિનેશન ફોર્મ
- નોમિની વિગતો સાથે ફોર્મ ભરવું આવશ્યક છે.
- તેના દ્વારા જ ફોર્મ યોગ્ય ભરાયું છે એવું માની શકાય.
(10) પ્રારંભિક જમા રકમ
- ઓછામાં ઓછા 250 રૂપિયા જમા કરવા પડશે.
- ત્યારબાદ વધારે કે ઓછી રકમ જમા કરાવી શકો છો.
અગત્યની નોંધ
- કેટલાક કિસ્સાઓમાં, બેંક અથવા પોસ્ટ ઓફિસ વધારાના દસ્તાવેજો માંગી શકે છે.
- બધા દસ્તાવેજોની સ્વ-પ્રમાણિત નકલો સાથે રાખવી હિતાવહ છે.
- ચોક્કસ જરૂરિયાતો માટે તમારી નજીકની બેંક અથવા પોસ્ટ ઓફિસનો સંપર્ક કરવો.
સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના માટેની પાત્રતા
દરેક સરકારી યોજનાનો લાભ મેળવવા માટે અમુક લાયકાત હોવી અનિવાર્ય છે. તેના કારણે જ લાભાર્થીને યોજનાનો લાભ મળી શકે છે. આ યોજના માટે નીચે દર્શાવેલી પાત્રતા હોવી જોઈએ.
બાળકીની ઉંમર
- ખાતું ખોલવા માટે બાળકીની ઉંમર 10 વર્ષથી ઓછી હોવી જોઈએ.
- જન્મથી લઈને 10 વર્ષની ઉંમર સુધીની કોઈપણ બાળકી માટે ખાતું ખોલી શકાય છે.
નાગરિકતા
- બાળકી ભારતીય નાગરિક હોવી જોઈએ.
- નાગરિકતાના આધારે જ તે લાભ લઇ શકે છે.
ખાતાની સંખ્યા
- એક બાળકી માટે માત્ર એક જ ખાતું ખોલી શકાય છે.
- એક કુટુંબમાં વધુમાં વધુ બે બાળકીઓ માટે ખાતાં ખોલી શકાય છે.
ખાતું કોણ ખોલી શકે
- માતા અથવા પિતા
- કાનૂની વાલી (જો માતા-પિતા ન હોય તો)
દસ્તાવેજો
- બાળકીનું જન્મ પ્રમાણપત્ર
- બાળકી અને માતા-પિતા/વાલીનો આધાર કાર્ડ
- રહેઠાણનો પુરાવો
વિશેષ કેસ
- બાળકી દત્તક લેવાયેલી હોય, તો દત્તક લેવાનાં કાનૂની દસ્તાવેજો જરૂરી છે.
- અન્યથા આની કોઈ પણ પ્રકારની જરૂરિયાત હોતી નથી.
સમય મર્યાદા
- બાળકીના જન્મ પછી એક વર્ષની અંદર ખાતું ખોલવું શ્રેષ્ઠ છે, પરંતુ 10 વર્ષની ઉંમર સુધી ખોલી શકાય છે.
- 10 વર્ષથી ઉપરની કોઈ પણ બાળકી આ યોજના માટે યોગ્ય ગણાશે નહીં.
અન્ય શરતો
- બાળકીના લગ્ન થયા પછી આ યોજના બંધ થઈ જાય છે.
- જો બાળકી 18 વર્ષની ઉંમરે પુખ્ત થાય, તો તે પોતાનું ખાતું સંભાળી શકે છે.
કઈ બેંકમાં સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજનાનું ખાતું ખોલાવી શકાય
આ સરકારી યોજનાનું ખાતું ખોલાવવા માટે સહુથી નજીકની બેન્કનો સંપર્ક કરવો જોઈએ. આ સિવાય તમને કોઈ અન્ય બેંક પર ભરોસો હોય તો ત્યાં પણ એકાઉન્ટ ખોલાવી શકાય છે.
સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના હેઠળ ખાતું ખોલવા માટે ઘણી બધી બેંકો અને પોસ્ટ ઓફિસોમાં જઈ શકાય છે. આ યોજના માટે ઉપલબ્ધ મુખ્ય વિકલ્પો આ પ્રમાણે છે:
સરકારી બેંકો
- સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI)
- બેંક ઓફ બરોડા
- પંજાબ નેશનલ બેંક
- બેંક ઓફ ઈન્ડિયા
- કેનરા બેંક
- યુકો બેંક
- યુનિયન બેંક ઓફ ઈન્ડિયા
ખાનગી બેંકો
- ICICI બેંક
- HDFC બેંક
- એક્સિસ બેંક
- યસ બેંક
પોસ્ટ ઓફિસ
- દેશભરમાં આવેલી કોઈપણ પોસ્ટ ઓફિસમાં
અન્ય જાણકારી
- તમે તમારા નજીકની કોઈપણ માન્ય બેંક અથવા પોસ્ટ ઓફિસમાં જઈને ખાતું ખોલાવી શકો છો.
- ઓનલાઈન ખાતું ખોલવાની સુવિધા પણ કેટલીક બેંકો આપે છે.
સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજનાની રકમ
નાની ઉંમરથી જ દીકરી માટે આ ખાતું ખોલાવો તો તેના અનેક લાભો પ્રાપ્ત થઇ શકે છે. આ રકમને તમે દીકરીના 18 વર્ષે પણ ઉપાડી શકો છો.
વ્યાજ દર
- સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે અને દર ત્રિમાસિક સુધારવામાં આવે છે.
- વર્તમાન વ્યાજ દર (2024ના પ્રારંભિક મહિનાઓમાં) લગભગ 8% છે, જે અન્ય બચત યોજનાઓની તુલનામાં ઘણો ઊંચો છે.
જમા રકમ
- ન્યૂનતમ વાર્ષિક જમા: 250 રૂપિયા
- મહત્તમ વાર્ષિક જમા: 1,50,000 રૂપિયા
પરિપક્વતા રકમ
- ચોક્કસ રકમ દરેક કેસમાં અલગ હોય છે, કારણ કે તે જમા કરેલી રકમ અને વ્યાજ દર પર આધારિત છે.
- ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે દર વર્ષે 1,50,000 રૂપિયા જમા કરો અને વ્યાજ દર 8% રહે, તો 21 વર્ષ પછી તમને લગભગ 65-70 લાખ રૂપિયા મળી શકે છે.
આંશિક ઉપાડ
- બાળકીના 18 વર્ષ પૂરા થયા પછી, કુલ જમા રકમના 50% સુધી ઉપાડ કરી શકાય છે.
કર લાભ
- આ યોજના હેઠળ મળતું વ્યાજ અને પાકતી રકમ આવકવેરામાંથી મુક્ત છે.
સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજનાનું ખાતું ખોલાવવાની પ્રક્રિયા
ઘણા લોકો આ યોજનાનો લાભ લેવા માંગતા હોય છે પરંતુ તેઓને ખબર નથી હોતી કે અરજી કેવી રીતે કરવી. આ સમસ્યાનો ઉપાય લાવતા અમે આ યોજનાનું ખાતું ખોલાવવાની તમામ પ્રક્રિયા દર્શાવી છે.
- પ્રથમ માતા-પિતાએ નજીકની બેંક અથવા પોસ્ટ ઓફિસની મુલાકાત લેવી.
- ત્યાંથી સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજનાનું અરજી ફોર્મ મેળવવું.
- ફોર્મમાં માંગવામાં આવેલી તમામ વિગતો ધ્યાનપૂર્વક અને સચોટ રીતે ભરવી.
- ફોર્મ સાથે જરૂરી તમામ દસ્તાવેજો જોડવા.
- ભરેલું ફોર્મ અને જોડેલા દસ્તાવેજો બેંક અથવા પોસ્ટ ઓફિસમાં જમા કરાવવા.
આ પદ્ધતિ અનુસરીને, માતા-પિતા તેમની દીકરી માટે સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના હેઠળ ખાતું ખોલાવી શકે છે.
મહત્વના પ્રશ્નો (FAQ)
દેશની સરકાર પોતાની પ્રજાના કલ્યાણ માટે અત્યાધિક યોજનાઓ બનાવતી રહે છે. આવી યોજનાને લઈને લોકો પણ ઘણા ઉત્સાહી જોવા મળે છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને લોકોમાં ઘણા પ્રશ્નો છે, જેમાંથી મુખ્ય સવાલોના ઉત્તર અહીં આપ્યા છે.
(1) પીએમ સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના શું છે?
દીકરીઓના શિક્ષણ અને તેમના કલ્યાણ માટે બનાવવામાં આવેલી સ્કીમ એટલે સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના.
(2) સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજનાનો લાભ કેવી રીતે મેળવી શકાય છે?
તમારી નજીકની બેન્ક શાખામાં સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના થકી દીકરીઓનું ખાતું ખોલાવીને સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજનાનો લાભ મેળવી શકાય છે.
(3) દીકરીઓના નામે બેન્કનું ખાતું ક્યારે ખોલાવી શકાય છે?
જો લાભ લેનાર બાળકીની ઉંમર 10 વર્ષથી ઉપર હોય, તો તેના નામે બેન્ક એકાઉન્ટ ખોલાવી શકાય છે. 10 વર્ષથી ઓછી વય ધરાવતી દીકરીઓનું ખાતું તેના માતા કે પિતાના નામે હશે.
(4) સુકન્યા કુમારી સમૃદ્ધિ યોજનાની શરૂઆત ક્યારે થઇ હતી?
યોજનાની શરૂઆત 22 જાન્યુઆરી, 2015 ના રોજ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા શરૂ કરવામાં આવી હતી. અત્યાર સુધી આ યોજના થકી અનેક દીકરીઓ લાભ મેળવી ચુકી છે.
(5) યોજના હેઠળ કન્યાઓ માટે આંશિક ઉપાડ ક્યારે કરી શકાય છે?
સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજનામાં લાભ લેનાર બાળકીની ઉંમર 18 વર્ષથી ઉપર થાય ત્યારે જ તેના ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે આંશિક ઉપાડ શક્ય બને છે.
આશા કરુ છુ સુકન્યા સમૃદ્ધિ યોજના અંગેની તમામ જાણકારી તમને મળી ગઈ હશે. તો મળીએ નેક્સટ પોસ્ટમાં ત્યાં સુધી ટેક કેયર.